Czym różni się bankomat od wpłatomatu?

Bankomat służy do wypłacania gotówki z konta, wpłatomat pozwala gotówkę wpłacić. Choć z zewnątrz przypominają się nawzajem, ich działanie jest zupełnie inne. Niektóre urządzenia obsługują obie funkcje naraz, to tzw. bankomaty recyklingowe. W tym artykule zobaczysz, jak działa każdy z nich, jak je rozpoznać i czego się spodziewać podczas korzystania.

Bankomat a wpłatomat – czym się różnią?

Bankomat pozwala wypłacać gotówkę z konta za pomocą karty, BLIKA albo smartfona. W wielu przypadkach umożliwia też inne operacje: sprawdzenie salda, zmianę PIN-u, doładowanie telefonu czy wykonanie przelewu.

Wpłatomat działa odwrotnie; służy do wpłacania gotówki na własne konto. Coraz częściej występuje w wersji recykler, czyli łączy w jednym urządzeniu funkcję wypłaty i wpłaty.

Najprościej: bankomat – wypłacasz, wpłatomat – wpłacasz.

Bankomat – nie tylko wypłata gotówki

Dzisiejsze bankomaty potrafią więcej niż tylko wydać pieniądze. Przez bankomat możesz:

• sprawdzić saldo konta;
• wydrukować potwierdzenie;
• zlecić przelew (w bankomacie własnego banku);
• doładować telefon;
• zmienić PIN do karty.

Niektóre bankomaty mają czytniki zbliżeniowe NFC, dzięki którym wystarczy zbliżyć kartę, telefon albo zegarek, by zatwierdzić transakcję. Część z nich obsługuje też wypłaty BLIK – bez potrzeby użycia karty.

Wpłatomat – jak działa i kiedy się przydaje?

Wpłatomat umożliwia szybką wpłatę gotówki bez kolejki w oddziale. Wystarczy karta lub aplikacja mobilna, np. BLIK lub kod QR. Po autoryzacji wrzucasz banknoty do specjalnej szuflady, a system liczy i księguje środki.

W zależności od banku pieniądze trafiają na konto od razu albo z niewielkim opóźnieniem. Warto korzystać z wpłatomatów własnego banku – wtedy księgowanie jest najszybsze.

Opłaty, prowizje i limity – ile kosztuje korzystanie z bankomatów i wpłatomatów?

Wypłaty z bankomatów są najczęściej bezpłatne w urządzeniach własnych banku. Korzystanie z bankomatu obcej sieci (np. Euronet, Planet Cash) może wiązać się z prowizją – zwykle od 3 do 10 zł.

Wpłaty do wpłatomatów również bywają bezpłatne, ale tylko w urządzeniach należących do Twojego banku. Za korzystanie z wpłatomatu zewnętrznego sieci mogą zostać naliczone opłaty lub ograniczenia, np. 5 darmowych wpłat miesięcznie.

Dodatkowe usługi jak sprawdzenie salda czy wydruk potwierdzenia, zwłaszcza w urządzeniach obcej sieci, mogą kosztować nawet 1–2 zł za każdą operację.

Limity transakcyjne – banki ustalają limity wypłat i wpłat jednorazowych oraz dziennych. Przykładowo, jednorazowa wypłata może być ograniczona do 800 zł, a dzienny limit do 3000 zł. Te wartości da się zmienić w aplikacji mobilnej lub serwisie internetowym.

Bankomat recyklingowy – dwa urządzenia w jednym

Bankomat recyklingowy to urządzenie, które łączy funkcję klasycznego bankomatu i wpłatomatu. Na przykład, jeśli ktoś przed Tobą wpłacił banknoty, Ty możesz je natychmiast wypłacić.

Takie rozwiązanie jest tańsze w utrzymaniu i bardziej ekologiczne, a przy tym zwiększa dostępność gotówki.

Jak rozpoznać bankomat i wpłatomat?

Choć obudowa może wyglądać podobnie, różnią się funkcjonalnością:

Bankomat – szczelina do wypłaty gotówki, ekran z przyciskami, miejsce na kartę lub zbliżeniowe.

Wpłatomat – zamiast szczeliny do wypłaty – otwierana szuflada lub kieszeń na banknoty.

Na ekranie urządzenia lub w jego opisie (np. na naklejce) zawsze widnieje funkcja urządzenia. Wiele maszyn ma oznaczenia typu: „bankomat”, „wpłatomat” lub „recykler”.

Bezpieczeństwo transakcji – jak korzystać bez stresu i co zrobić, gdy pojawi się problem?

Przed użyciem bankomatu lub wpłatomatu:

• upewnij się, że urządzenie nie ma nakładek lub luźnych elementów;
• zakryj klawiaturę ręką podczas wpisywania PIN;-u
• nie korzystaj z maszyny, jeśli coś wygląda podejrzanie.

Co zrobić, gdy:

Bankomat nie wypłacił gotówki, ale obciążył konto?

• Sprawdź historię transakcji w aplikacji.
• Zadzwoń na infolinię banku i zgłoś reklamację.
• Bank powinien zwrócić środki po weryfikacji – zwykle do kilku dni roboczych.

Wpłatomat przyjął pieniądze, ale nie zaksięgował ich na koncie?

• Zachowaj potwierdzenie i zrób zdjęcie ekranu końcowego.
• Skontaktuj się z bankiem – środki powinny wrócić po weryfikacji technicznej.

Urządzenie „połknęło” kartę?

• Karta może zostać zniszczona automatycznie.
• Zastrzeż ją jak najszybciej przez aplikację lub infolinię.
• Zamów nową kartę przez bankowość internetową.

Masz podejrzenie skimmingu?

• Nie korzystaj z urządzenia.
• Powiadom bank lub operatora maszyny.

Najwięksi operatorzy w Polsce – kto odpowiada za bankomaty i wpłatomaty?

W Polsce działają zarówno banki, jak i firmy zewnętrzne. Do największych operatorów należą:

• Euronet – najwięcej bankomatów w Polsce, ale częste opłaty dla klientów z innych banków.
• Planet Cash – popularna sieć wpłatomatów i recyklerów.
• ITCARD – obsługuje urządzenia dla wielu banków.

Nie wszystkie urządzenia należą bezpośrednio do banków. Czasem korzystasz z maszyny zewnętrznej firmy, co ma wpływ na koszty.

Dostępność dla osób z niepełnosprawnościami

Coraz więcej urządzeń posiada:

• oznaczenia brajlowskie;
• funkcje głosowe;
• ekrany o wysokim kontraście;
• możliwość obsługi z poziomu wózka.

To ważne udogodnienia, które zwiększają dostępność usług dla wszystkich.

Koniec z kartą i PIN-em? Przyszłość bankomatów to biometryczne rozwiązania

W przyszłości standardem staną się bankomaty bez fizycznej karty. Już teraz testowane są urządzenia z:

• identyfikacją twarzy;
• biometrią naczyń krwionośnych dłoni;
• zdalnym doradcą w formie wideorozmowy.

Korzystanie z bankomatu stanie się bardziej bezdotykowe, szybsze i zintegrowane z aplikacjami bankowymi.

Checklista przed użyciem bankomatu lub wpłatomatu

✅ Sprawdź, czy urządzenie jest fizycznie bezpieczne
✅ Zakryj PIN podczas wpisywania
✅ Nie korzystaj z maszyny, jeśli coś wygląda nietypowo
✅ Po transakcji zabierz kartę i potwierdzenie
✅ Skontroluj saldo w aplikacji

Aktualizacja artykułu: 14 czerwca 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski

Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/

Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.