Kim jest poręczyciel i jakie są jego zadania?

Poręczyciel to osoba, która przejmuje odpowiedzialność za spłatę kredytu, jeśli kredytobiorca nie ureguluje długu. Jego rola ma wpływ na zdolność kredytową i wiąże się z realnym ryzykiem finansowym.

🧾 Kim jest poręczyciel i jak działa jego rola?

Poręczyciel, inaczej żyrant, to osoba, która decyduje się ręczyć za dług innej osoby. Brzmi jak gest zaufania? W praktyce to bardzo konkretne i obciążające zobowiązanie. Jeśli kredytobiorca przestaje spłacać raty, bank ma prawo zwrócić się bezpośrednio do poręczyciela i domagać się całej niespłaconej kwoty.

Podstawą takiej odpowiedzialności jest art. 876 Kodeksu cywilnego. Poręczyciel wchodzi niejako w buty kredytobiorcy – z punktu widzenia wierzyciela to dodatkowe zabezpieczenie. Wymagana jest forma pisemna. Bez niej poręczenie jest nieważne. Co ciekawe, poręczenie może dotyczyć zarówno już istniejącego długu, jak i zobowiązania, które dopiero powstanie, pod warunkiem że umowa określa jego maksymalną wysokość.

📜 Kiedy zaczyna obowiązywać umowa poręczenia?

Poręczenie nie jest tylko podpisem na papierze. To odpowiedzialność finansowa na lata. Zwykle pojawia się wtedy, gdy bank uznaje, że kredytobiorca nie spełnia wszystkich wymogów. W praktyce dotyczy to kredytów hipotecznych, pożyczek gotówkowych, kredytów dla studentów lub osób z ograniczoną zdolnością kredytową.

Od chwili podpisania dokumentu poręczyciel odpowiada za całość długu aż do jego całkowitej spłaty. Niezależnie od tego, czy kredyt rozłożony jest na 5, 15 czy 30 lat. Jeśli kredytobiorca przestaje spłacać, bank nie ma obowiązku najpierw egzekwować należności od niego. Może od razu zwrócić się do poręczyciela.

💰 Za co dokładnie odpowiada poręczyciel i jakie są granice jego odpowiedzialności?

Odpowiedzialność poręczyciela nie kończy się na kwocie głównej kredytu. Zgodnie z art. 881 Kodeksu cywilnego odpowiada on jak współdłużnik solidarny. Bank może dochodzić:

• kapitału,
• odsetek,
• kosztów windykacyjnych,
• odsetek karnych.

Jeśli umowa nie zawiera ograniczeń, poręczyciel odpowiada również za zobowiązania powstałe na etapie egzekucji.

📋 Jakie obowiązki ma poręczyciel?

Podpisanie umowy to dopiero początek. Poręczyciel:

• ma obowiązek poinformować dłużnika, jeśli sam spłacił kredyt,
• powinien przestrzegać zapisów umowy,
• w razie pogorszenia sytuacji finansowej powinien poinformować o tym bank (jeśli wymaga tego umowa).

🖊️ Jak wygląda procedura zawarcia umowy poręczenia?

Wystarczy pisemne oświadczenie – zwykle część umowy kredytowej, ale może to być też osobny dokument.

Bank sprawdza poręczyciela jak kredytobiorcę – analizuje dochody, historię BIK, inne zobowiązania. Pełnoletniość nie wystarcza – potrzebne są dochody i stabilność finansowa.

⚠️ Jakie są największe ryzyka bycia poręczycielem?

• Utrata zdolności kredytowej – bank traktuje poręczenie jak własne zobowiązanie.
• Egzekucja komornicza – bank może bezpośrednio zająć majątek poręczyciela.
• Brak kontroli – poręczyciel nie ma wpływu na decyzje dłużnika.
• Brak zapisu o subsydiarności – bank nie musi najpierw ścigać dłużnika.

🛡️ Jakie prawa przysługują poręczycielowi?

• prawo do informacji o zaległościach dłużnika;
• możliwość podniesienia zarzutów jak kredytobiorca;
• prawo regresu – możliwość żądania zwrotu od dłużnika;
• prawo do udziału dłużnika w sprawie sądowej;
• prawo do roszczenia, jeśli bank zrezygnuje z innych zabezpieczeń (np. hipoteki).

🔐 Czy można ograniczyć swoją odpowiedzialność jako poręczyciel?

Tak. Warto zadbać o:

• górną granicę odpowiedzialności,
• okres obowiązywania poręczenia,
• wyłączenia, np. brak odpowiedzialności za odsetki karne.

Jeśli kredyt nie został jeszcze wypłacony – można złożyć pisemne oświadczenie i wycofać poręczenie.

⚖️ Poręczenie cywilne a wekslowe – czym się różnią?

• Cywilne: reguluje je Kodeks cywilny, obowiązuje do wygaśnięcia długu.
• Wekslowe (awal): udzielane na wekslu, działa nawet przy nieważności zobowiązania głównego.

✅ Zanim podpiszesz – absolutna checklista dla poręczyciela

Pytania do kredytobiorcy:

• Dlaczego potrzebujesz poręczyciela?
• Jaka jest Twoja sytuacja finansowa?
• Czy masz plan awaryjny w razie problemów?

Dokumenty do wglądu:

• umowa kredytowa;
• harmonogram spłat;
• raport BIK kredytobiorcy.

Pytania do banku:

• Czy umowa zawiera zapis o subsydiarności?
• Jaki jest maksymalny zakres mojej odpowiedzialności?
• Jak będę informowany o zaległościach?

🚫 Czerwone Flagi – kiedy odmówić poręczenia

• Kredytobiorca unika rozmowy o finansach;
• Presja czasu – „musisz podpisać dziś”;
• Historia zaległości w BIK;
• Cel kredytu niejasny lub spekulacyjny.

📖 Case Study – historia, która mogła przydarzyć się każdemu

Pan Jan zaufał swojemu kuzynowi i poręczył mu kredyt na samochód. Przez pierwszy rok wszystko układało się pomyślnie. Niestety, kuzyn nagle stracił pracę i przestał odbierać telefony. Wkrótce do pana Jana zadzwonił bank z żądaniem natychmiastowej spłaty 25 000 zł. Nie tylko zniszczyło to jego relację z rodziną, ale także obróciło w pył marzenia o własnym mieszkaniu – jego wniosek kredytowy został odrzucony z powodu zerowej zdolności. Nauka, jaką wyciągnął: Nawet największe zaufanie nie zastąpi chłodnej analizy dokumentów i oceny ryzyka.

🛠️ Co robić, gdy dłużnik nie spłaca kredytu? Krok po kroku

1. Skontaktuj się z dłużnikiem i zapytaj o sytuację.
2. Skontaktuj się z bankiem – ustal dokładną wysokość zadłużenia.
3. Sprawdź zapisy umowy poręczenia.
4. Wyślij oficjalne wezwanie do zapłaty dłużnikowi (najlepiej listem poleconym za potwierdzeniem odbioru). To kluczowy dowód na potrzeby przyszłego postępowania regresowego o zwrot pieniędzy.
5. Rozważ spłatę i późniejsze dochodzenie regresu.

❓ FAQ – Najczęściej zadawane pytania o poręczenie kredytu

Aktualizacja artykułu: 04 czerwca 2025 r.
Autor: Jacek Grudniewski

Kontakt za pośrednictwem LinkedIn:
https://www.linkedin.com/in/jacekgrudniewski/

Niniejszy artykuł ma wyłącznie charakter informacyjny i nie jest poradą finansową, prawną ani rekomendacją inwestycyjną w rozumieniu odpowiednich przepisów prawa. Pamiętaj, że wszelkie decyzje podejmujesz na własne ryzyko, świadom możliwości utraty kapitału, a prezentowane treści nie uwzględniają Twojej indywidualnej sytuacji finansowej. Zawsze skonsultuj się z licencjonowanym specjalistą (np. ekspertem finansowym, licencjonowanym doradcą inwestycyjnym lub prawnikiem) przed podjęciem jakichkolwiek działań mających skutki finansowe lub prawne. Chociaż dokładam starań o rzetelność informacji, nie mogę zagwarantować ich pełnej dokładności ani aktualności i nie ponoszę odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na ich podstawie. Artykuł może zawierać linki afiliacyjne, które wspierają rozwój tej strony, nie generując dla Ciebie żadnych dodatkowych kosztów.